19/03/2024

KORONAVİRÜS-COVİD 19 VE İŞ GÜVENLİĞİ

Selman DOĞAN A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI

Selman DOĞAN A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
7 Nisan 2020

Sevgili okurlarımız, bu yazımızda; Dünya Sağlık Örgütü(WHO) tarafından, Pandemi yani salgın hastalık olarak kabul edilen Koronavirüs ya da diğer bir deyişle Covid-19’un İş Sağlığı ve Güvenliği’ne ve İş Hayatına(İş Kazası-Meslek Hastalığı) etkilerini teknik bilgiden sonra inceleyeceğim.

Korona virüs’ler (CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome,SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir. Korona virüs’ler zoonotik olup, hayvanlardan bulaşarak insanlarda hastalık yapabilir. Detaylı araştırmalar sonucunda, SARS-CoV'un misk kedilerinden, MERS-CoV'un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır. Henüz insanlara bulaşmamış olan ancak hayvanlarda saptanan birçok Korona virüs mevcuttur. Korona virüs’lerin insanlarda dolaşımda olan alt tipleri (HCoV-229E, HCoV-OC43,HCoV-NL63 ve HKU1- CoV) çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir.

 SARS-CoV, 21. yüzyılın ilk uluslararası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında, daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmış olup yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Yaklaşık 10 yıl sonra Korona virüs ailesinden, daha önce insan ya da hayvanlarda varlığı gösterilmemiş olan MERSCoV (Middle East Respiratory Syndrome Korona virüs) Eylül 2012'de ilk defa insanlarda Suudi Arabistan’da tanımlanmış; ancak daha sonra aslında ilk vakaların Nisan 2012’de Ürdün Zarqa’daki bir hastanede görüldüğü ortaya çıkmıştır. SARS Korona virüs’ü ile uzaktan bağlantılı olmasına rağmen, yaşanmış olan SARS tecrübesinden ötürü endişe oluşturmuştur.

31 Aralık 2019'da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin Ülke Ofisi, Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir Korona virüs (2019-nCoV) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiş, virüs SARS CoV’e yakın benzerliğinden dolayı SARS-CoV-2 olarak isimlendirilmiştir.

Koronavirüs bulaşan bir çalışan için İş Kazası mı? Yoksa Meslek Hastalığı’mı oluşmuş olur sorusuna cevap bulalım; Koronavirüs bulaşmasının, İş Kazası kapsamına girdiğinin pek çok kimse tarafından bilinmediği açık bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Oysa bu işin içinde olan Hukuk boyutu, İş Kazalarının kapsamları konusunda pek çok ilave olay ve durumu İş Kazası kapsamına almaktadır. 5510 sayılı yasaya göre iş kazası, yasanın 13. maddesinde belirlenen durumların birinde meydana gelen ve bu yasa çerçevesinde sigortalı olarak nitelendirilen bir kişiyi; irade dışı, ani ve dışsal nitelikteki bir kaza neticesinde hemen veya sonradan, bedenen veya ruhen zarara uğratan olay"dır.Bu tanım göz önüne alındığında, Sosyal Güvenlik Kanunu uygulaması bakımından bir olayın iş kazası olarak nitelendirilebilmesi için dört unsurun gerçekleşmesi gerekir. Bunlar;

•         Kazaya uğrayanın sigortalı olması,

•         Kazalının hemen veya sonradan cismani (bedenen veya ruhen) özüre uğraması,

•         Sigortalının yer ve zaman itibariyle kazaya uğraması,

•         Kazada nedensellik bağının bulunmasıdır.

Şu halde, Sosyal Sigortalar Hukukunda, sigortalıyı bedenen ve ruhen zarara uğratan her kaza olayı, iş kazası sayılmayacaktır. Ancak, sigortalının her hâl ve durumda uğradığı iş kazası değil, sadece 5510 sayılı kanunun 13. maddesinde sayılan durumlarda uğradığı kaza, iş kazası olacaktır.

Biyolojik Meslek hastalıkları ise; Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik (10 Haziran 2004 Tarihli Resmi Gazete Sayı: 25488 )

Bu Yönetmelik, işçilerin biyolojik etkenlere maruziyetten kaynaklanan veya kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve bu risklerden korunmasına dair esas ve usulleri düzenlemek amacıyla 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde

işçilerin yaptıkları işlerden dolayı biyolojik etkenlere maruz kaldıkları veya maruz

kalabilecekleri işlerde uygulanır.

Yönetmelikteki tanımlar;

a) Biyolojik etkenler: Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen,

genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan

parazitlerini,

b) Mikroorganizma: Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel

veya hücresel olmayan mikrobiyolojik varlığı,

c) Hücre kültürü: Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak

geliştirilmesini, ifade eder.

Yönetmelikte biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre 4 risk grubunda sınıflandırılır;

Grup 1 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik

etkenler.

Grup 2 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek,

ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkanı

bulunan biyolojik etkenler.

Grup 3 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike

oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi

imkanı olan biyolojik etkenler.

Grup 4 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike

oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi

bulunmayan biyolojik etkenler.

Koronavirüs-Covid 19’un İş Kazası mı? Meslek Hastalığı mı? Olduğu konusunda SGK KANUNU MADDE 14’e bakmak lazımdır;- Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunun;

a) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usûlüne uygun olarak düzenlenen sağlık kurulu

raporu ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi,

b) Kurumca gerekli görüldüğü hallerde, işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı tıbbî sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve gerekli diğer belgelerin incelenmesi, sonucu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur.

Meslek hastalığı, işten ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ve sigortalı olarak çalıştığı işten kaynaklanmış ise, sigortalının bu Kanunla sağlanan haklardan yararlanabilmesi için, eski işinden fiilen ayrılmasıyla hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması şarttır. Bu durumdaki kişiler, gerekli belgelerle Kuruma müracaat edebilirler. Herhangi bir meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla belirlendiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin işyerindeki inceleme sonunda tespit edildiği hallerde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık Kurumun veya ilgilinin başvurusu üzerine Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun onayı ile meslek hastalığı sayılabilir.

Hangi hallerin meslek hastalığı sayılacağı, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.

Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.

Sonuç olarak ; Koronavirüs-Covid 19, Biyolojik risklerden meydana gelmekte, Mikroorganizma tanımında olup, Grup olarak şimdilik 4.(Dördüncü Grup) biyolojik etkenler grubundadır. Fakat Meslek Hastalığı tanımında olan “Hangi hallerin meslek hastalığı sayılacağı, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir” konusunda çalışma yapılması beklenilmektedir.

Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.” Diye belirtilmektedir.

Son yayınlanan bilgilendirmeler incelendiğinde ise çalışanların virüse yakalanmaları ile ilgili hekimlikler tarafından yapılacak bildirimlerin İş Kazası olarak seçilmesi istenmektedir. İleride SGK kurumu tarafından yayınlanacak yönetmelik veya genelgelerle bu konuya netlik kazandırılacaktır.

Yazımızın 2. Bölümünde ise Kısa Çalışma Ödeneği ve İşsizlik Ödemeleri konusundan bahsedeceğim. Sağlıklı ve güvenli günler dilerim.

 

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorum yapan siz olun!

Yorum yazın

İsim (Gerekli)
Yorumunuz (Gerekli)
 

Sayfada yer alan yorumlar kişiye ait görüşlerdir. Yapılan yorumlardan sitemiz hiçbir şekilde sorumlu değildir.

Yazarın diğer yazıları